|
|
|
‘Een bank met een missie’
aanpak/methode 2007
Erg opvallend in de aanblik van de oude Piushaven is het groene bankje dat er staat. Al van ver zie je het op de Hopliedenkade staan. Het springt meteen in het oog. Omdat het bankje een prominente plaats inneemt, vraag ik me af of het alleen is bedoeld om op te zitten. Of zou het zo kunnen zijn dat het een speciale betekenis heeft? Het bankje zou dan meer zijn dan straatmeubilair.
|
|
|
|
Het bankje staat gericht op het water. In het midden van het water staat een sculptuur. Het bankje geeft een mooi uitzicht op deze sculptuur. Dit zou er op kunnen wijzen dat het bankje dient als een uitkijkpunt op een panorama van de Piushaven. Het lijkt dat het met opzet zo is neergezet, op het water gericht, zodat je de bewegende sculptuur vanaf het bankje kan bezichtigen.
Op het eerste gezicht lijkt het doel van het bankje dus niet meer dan alleen ‘bankje zijn’. De plaatsing en locatie van het bankje zouden er op kunnen wijzen dat het bankje uitsluitend een gebruiksfunctie heeft, dus dat je er op kunt zitten. Het bankje heeft dan geen speciale betekenis.
Het tweede gezicht geeft echter een heel andere indruk die wijst op een mogelijke speciale betekenis. De vormgeving van het bankje is heel anders dan je gewend bent van straatmeubilair. De ronde vormen en de opvallende groene kleur zijn niet bepaald standaard. Omdat het bankje afwijkt van de norm, krijg je het vermoeden dat iemand het speciaal voor daar heeft gemaakt.
Als je alleen let op de vormgeving krijg je geen opheldering over op dit vermoeden. Er is wel een andere duidelijke aanwijzing die aangeeft dat het bankje een speciale betekenis heeft. Op het bankje staan namelijk foto’s van allerlei hoogtepunten uit de buurt. Onder andere de BEKA schoorsteen, de Lourdeskerk, Buurthuis Jeruzalem, St. Jozefzorg en gehandicaptenzorg worden met een mooie foto met onderschrift vertegenwoordigd. Dit bankje representeert de buurt door zijn bezienswaardigheden te laten zien. Allemaal onderwerpen die niet direct vanaf de kade te zien zijn, maar wel bij het Piushavengebied horen. Voor het maken van de foto’s op het bankje is een goede dag uitgekozen. De omgeving is groen, er zijn volop bloemen en de lucht is helder blauw. Dit zorgt ervoor dat de foto’s er fraai uitzien, wat er weer voor zorgt dat het bankje een mooie afspiegeling geeft van de buurt. Als deze foto’s niet in dit seizoen waren genomen, zouden ze veel grauwer zijn geweest. Er zal waarschijnlijk bewust voor gekozen zijn de buurt met mooie foto’s te representeren, want het bankje kan dan worden gebruikt om de wijk op zijn mooist te laten zien. De makers van het bankje gaan er vanuit dat er mensen zijn die er waarde aan hechten om hun wijk op deze manier gepresenteerd te zien. Voor deze mensen zal het bankje een speciale waarde hebben, want het kan aan anderen tonen hoe mooi hun wijk is. De bank heeft dan als functie dat het een soort fotodisplay is voor de wijk.
Wat vreemd is aan het bankje is dat het een tegenstrijdigheid vertoont. Het lijkt namelijk alsof de foto’s bekeken willen worden, maar als je op het bankje zit dan zit je op deze foto’s. Deze tegenstrijdigheid komt voort uit de verschillende functies die het object kan hebben. Het bankje kan een soort van fotodisplay zijn, waarop de buurt met mooie afbeeldingen wordt gerepresenteerd, maar het kan ook een bankje zijn, waarvan de gebruiksfunctie is dat je erop gaat zitten. Deze functies wisselen elkaar af. Uiteindelijk zal er toch het meeste ingegaan worden op de gebruiksfunctie van het bankje: men gaat er op zitten. De gebruikers van het bankje zijn waarschijnlijk de kade opgelopen om het object in het water te bewonderen. Van achteren kun je namelijk niet zien dat er foto’s op het bankje staan en dan zal het nog geen speciale betekenis hebben voor iemand die niet weet dat er mooie afbeeldingen opstaan. Het bankje lokt je dan om het object in het water te bewonderen. Dit kan – na ontdekking van de foto’s - samengaan met bewondering van het bankje. Dit betekent dat de functie van het bankje een combinatie van zitmeubel en fotodisplay is.
Na enig onderzoek blijkt dat het bankje 1 van de 1000 socialsofas is die voor het project ‘1000 bankjes’ in de binnenstad van Tilburg zullen worden geplaatst. Het bankje op de kade is door een wijkvereniging aangevraagd. De positie van de bank, dus met het zicht op het water en het object, is zo gekozen omdat deze wijkvereniging dit heeft aangegeven.
De banken van het project zijn in principe bedoeld als straatmeubilair. Er zitten weliswaar ware ‘kunstwerken’ tussen, maar de doelstelling is dat de banken natuurlijke ontmoetingsplekken moeten creëren waar mensen elkaar kunnen treffen, even kunnen uitrusten of gewoon lekker genieten van de buitenlucht en de omgeving. Noem het 'het bestrijden van de sociale verkilling.' Dus het bankje op de Hopliedenkade ziet er niet alleen speciaal uit, het heeft ook een sociaal doel: het wil een ontmoetingsplaats in de wijk creëren.
Dat het een ontmoetingsplaats is, valt niet te ontkennen. Bij mijn laatste bezoek aan de Hopliedenkade bleek het bankje ongenode gasten op bezoek te hebben gehad, die er graffiti op hebben gespoten en woorden in hebben gekrast. Dit zou kunnen betekenen dat voor sommige bewoners van de wijk dit bankje toch niet zo speciaal is als voor anderen. Er zou zelfs afkeer voor kunnen bestaan. Deze afkeer uit zich in het vernielen van het bankje dat de goede dingen van de wijk representeert en waarvan vermoed wordt dat het speciaal is voor sommige bewoners.
Deze vernielingen geven het bankje een nieuwe betekenis. Het geeft nu een dubbelzinnige representatie van de wijk. Het tentoonstellen van het ‘goede’ van de wijk wordt overschaduwd door het ‘slechte’ in de wijk. Er wordt nu een ware voorstelling van de wijk gegeven, de representatie wordt realistischer. Het laat zien dat er ook negatieve zaken in de wijk zijn, vandalisme en graffiti bijvoorbeeld.
Het bankje is een sociale ontmoetingsplaats, want het brengt verschillende mensen uit de wijk samen. Dit doet het niet alleen door dat er verschillende mensen op gaan zitten, maar ook door dat het bankje verschillende belevingen van mensen vertegenwoordigt. De foto’s op het bankje vertegenwoordigen de mensen die hun wijk goed voor de dag willen laten komen, de graffititags en krassen zijn van mensen die daar niet zo veel waarde aan hechten. De bank maakt naast zijn gebruiksfunctie van zitmeubel ook gebruik van zijn displayfunctie. Dit doet hij door uiting te geven aan de verschillende leefwerelden in de wijk. Dit geeft de bank een speciale waarde. Onbedoeld is het groene bankje op de Tamboerskade meer dan een gewoon straatbankje.
Mieke de Croon
12-05-2007
meer weten over semiotiek?
|
|
|
|
Anne Winters
over de Fatimastraat 75 en verder
Eveline van der Ham
over de Spoorlaan 6
Laura Niemeyer en Lennart Driessen
over de Hertogstraat en tot aan het Lourdesplein
Peter Güldenpfennig
over de Galjoenstraat
Rim Andries
over de Fatimastraat
Teun van Irsel en Simone van Rees
over de Ringbaan-Oost, onder viaduct en verder langs de haven
|
|
|
|
|
|
|